Zjawisko okluzji to w terminologii stomatologicznej stan, kiedy zęby zachowują prawidłowe ułożenie względem siebie oraz odpowiedni, symetryczny sposób stykania się. W momencie kiedy okluzja zębów górnych i dolnych jest nieprawidłowa lub występują zaburzenia w funkcjonowaniu innej części narządu żucia (mięśniach czy stawach skroniowo żuchwowych), które zaburzają ich wzajemną równowagę, mówimy o chorobie okluzyjnej.
Z artykułu dowiesz się
Okluzja a choroba okluzyjna
Co istotne, choć okluzja i choroba okluzyjna to dwa różne terminy o zgoła odmiennych znaczeniach, obecnie często można spotkać się z niewłaściwym skrótem myślowym w ich stosowaniu. Niektórzy mówią o okluzji mając w rzeczywistości na myśli nieprawidłowości występujące w jej obrębie. Uproszczenie to prowadzi do tego, że niejednokrotnie spotkać się można z popularną, lecz nieprawidłową frazą, jaką jest “leczenie okluzji”.
znajdziemy dogodny termin
umów się na konsultację
Choroba okluzyjna - przyczyny
Choroba okluzyjna, zwana inaczej zgryzem urazowym lub okluzyjnym, może być efektem utraty zębów lub znacznych ubytków. Powodują ją także pierwotne i wtórne wady zgryzu. Inną przyczyną mogą być obecne w jamie ustnej zużyte czy nieprawidłowo dopasowane wypełnienia stomatologiczne bądź uzupełnienia protetyczne. Źródłem problemu pacjenta może być też nawykowe obgryzanie paznokci, skórek, policzków czy gryzienie długopisu. Nie bez znaczenia jest także przeżywany przez pacjenta stres, który powoduje zaciskanie szczęki i bruksizm, czyli patologiczne zgrzytanie zębami.
Objawy choroby okluzyjnej
Dysfunkcje narządu żucia mogą manifestować się w różnorodny sposób, w zależności od tego, który element jest najsłabszym ogniwem łańcucha tej korelacji. U pacjenta cierpiącego na to schorzenie pojawić się może szereg niejednoznacznych i uciążliwych objawów choroby okluzyjnej.
Dolegliwości w obrębie zębów i ozębnej
W obrębie zębów i ozębnej, czyli tkanki łącznej, która otacza korzeń zęba i utrzymuje go w zębodole, może dochodzić do takich następstw i dolegliwości jak:
- starte zęby
- ubytki klinowe
- obniżona linia dziąseł
- nadwrażliwość zębów
- ruchomość zębów
- ból występujący podczas nagryzania
- uszkodzenia uzupełnień protetycznych czy wypadanie wypełnień ubytków
- stłaczanie się zębów lub powstawanie szpar
- pękanie i łamanie się zębów
Bóle mięśni
Typowe dla choroby okluzyjnej zaciskanie zębów wiąże się z ciągłym, silnym skurczem szczęk, który mocno przyciąga do siebie stawy skroniowo-żuchwowe. Nieprawidłowe napięcie mięśni i ich przeciążenie skutkuje z kolei dolegliwościami takimi jak:
- bóle głowy
- ból w obrębie głowy, karku, uszu
- uczucie napięcia mięśni twarzy
- tendencja do zaciskania zębów
- ograniczona ruchomość żuchwy
- zaburzenia snu
Zaburzone funkcjonowanie stawu skroniowo-żuchwowego
Nieodpowiednie przyleganie do siebie łuków zębowych wpływa także na dysfunkcje stawu skroniowo-żuchwowego. Nieprawidłowe działanie stawu łączącego szczękę górną z dolną uzewnętrznia się w postaci takich dolegliwości jak:
- bóle żuchwy
- bóle uszu, migrenowe bóle głowy i uczucie ucisku za oczami
- trzaskanie i przeskakiwanie żuchwy
- chwilowe blokowanie się stawów skroniowo-żuchwowych
- chroniczna limitacja w ruchach żuchwy (otwarcie, ruchy doboczne)
- szumy uszne
znajdziemy dogodny termin
umów się na konsultację
Maskowanie objawów choroby nie zlikwiduje jej źródła
Mnogość i różnorodny charakter symptomów sprawiają, że pacjent, poszukując pomocy u lekarzy wielu specjalności, może zostać nieprawidłowo zdiagnozowany i być leczony tylko poprzez łagodzenie poszczególnych objawów. To z pewnością nie poprawi stanu jego zdrowia, choć przyniesie pozorną ulgę i tymczasowe ustąpienie dolegliwości bólowych.
Rozpoznanie, diagnostyka i leczenie zaburzeń okluzji wymagają specjalistycznej wiedzy, dlatego pomimo że jest to częste schorzenie, nadal niewielu specjalistów w wystarczająco wnikliwy i całościowy sposób zajmuje się tym tematem.
Tylko wnikliwe poszukiwanie źródła problemu i trafna diagnoza pozwalają zastosować optymalny dla danego pacjenta plan leczenia. Niezbędne ku temu jest jednak wieloletnie doświadczenie kliniczne lekarza w połączeniu ze specjalistyczną wiedzą z zakresu okluzji i interdyscyplinarnym podejściem do każdego przypadku chorobowego. Celne rozpoznanie nie byłoby też możliwe bez wykorzystania pełni potencjału profesjonalnego sprzętu i programów komputerowych na najwyższym poziomie, które na podstawie szeregu danych ze zdjęć RTG, tomografii komputerowej i rezonansu magnetycznego stawów skroniowo-żuchwowych, analizie zgryzu w artykulatorze, badaniu urządzeniem Cadiax (kondylografia) oraz dokumentacji fotograficznej i video tworzą złożony i szczegółowy obraz stanu całego narządu żucia pacjenta.
Jak wygląda leczenie okluzji?
Dzięki starannej i precyzyjnej analizie konkretnego przypadku specjalista może wytyczyć kierunek leczenia i szczegółowy plan terapii, który pozwoli zapobiec dalszej destrukcji zębów. Przywrócenie prawidłowej relacji zwarciowej wymaga przeprowadzenia zabiegów z różnych dziedzin stomatologii.
– W tej dziedzinie wiedzę zdobytą min. podczas trzyletniego curriculum protetycznego Wiedeńskiej Szkoły Okluzji prof. Rudolfa Slavicka. Połączenie zmysłu artystycznego z rzetelną wiedzą medyczną, a także wykorzystanie narzędzi takich jak kondylografia, tomografia stawów skroniowo-żuchwowych, czy rezonans magnetyczny pozwala mi prowadzić leczenie u pacjentów z chorobą stawów skroniowo żuchwowych i wszystkich tych którzy w wyniku utraty zębów, czy ich starcia wymagają pełnej rehabilitacji funkcji i zgryzu. – mówi dr Barbara Urbanowicz-Śmigiel – protetyk z katowickiej kliniki Śmigiel Implant Master Clinic
Dla zniwelowania wad zgryzu, które zaburzają okluzję, stosuje się leczenie ortodontyczne. Z kolei leczenie protetyczne rozwiązuje problem braków w uzębieniu, które także przyczyniają się do nieprawidłowości w obrębie okluzji. W procesie leczenia niezbędne bywają także zabiegi z dziedziny chirurgii stomatologicznej oraz fizjoterapia. Ta ostatnia niejednokrotnie okazuje się zbawienna w walce ze zgrzytaniem zębami.
Wśród podstawowych, konkretnych działań terapeutycznych zmierzających do wyleczenia choroby okluzyjnej wymienić można na przykład ekwilibrację, czyli zabieg polegający na wybiórczym szlifowaniu zębów w celu wyrównania zgryzu. Inną metodą jest odbudowa utraconych tkanek twardych zębów w postaci wypełnień zachowawczych.
znajdziemy dogodny termin
umów się na konsultację
Do czego może prowadzić choroba okluzyjna?
Nieleczona choroba okluzyjna prowadzi do urazu zębów i dysfunkcji w obrębie stawów skroniowo żuchwowych. Dochodzić może także do wielokrotnych uszkodzeń koron i mostów protetycznych. Często dolegliwość ta jest także przyczyną rozchwiania zębów. Jeśli pacjent zbagatelizuje symptomy wskazujące na chorobę okluzyjną, problem może się skończyć dla niego nawet utratą zębów.
Choć skutki mogą być bardzo poważne, na szczęście na wyciągnięcie ręki jest trafna diagnoza i skuteczne leczenie okluzyjne w Katowicach. Warto pamiętać o tym, że wczesne rozpoznanie choroby jest kluczowe w jej leczeniu, a szereg kompleksowych badań pod kątem okluzji dostępny jest w ofercie Śmigiel Implant Master Clinic.